Informacje
Rola Terapii Integracji Sensorycznej w terapii dziecka z ADHD
Terapia Integracji sensorycznej, choć to nie jedyny sposób może pełnić bardzo istotną rolę w wspieraniu dzieci z ADHD . Jest to rodzaj terapii, który ma na celu pomoc dzieciom w lepszym przetwarzaniu i organizowaniu bodźców sensorycznych, co prowadzi do poprawy koncentracji, regulacji emocji i zachowań. Terapia ta obejmuje różne ćwiczenia i aktywności, które pomogą dziecku lepiej reagować na bodźce z otoczenia oraz poprawiają koncentrację oraz samoregulację. Jest to proces, w którym mózg odbiera, organizuje i interpretuje bodźce sensoryczne z różnych zmysłów (wzrok, smak, słuch, równowaga). Problemy z SI mogą prowadzić do trudności w odpowiednim reagowaniu na bodźce z otoczenia, co wpływa na codzienne funkcjonowanie.
Ważne jest aby Terapia Integracji Sensorycznej była stosowana jako część kompleksowego podejścia do leczenia ADHD, które może obejmować również inne formy terapii jak np. Trening Umiejętności Społecznych, Terapię Ręki, Pomoc Psychologiczną oraz inne formy, jakie są dostępne w naszym Gabinecie.
Wiadomo, że wiele dzieci, u których zdiagnozowano ADHD, doświadcza zaburzeń natury sensorycznej wpływających na ich poziom koncentracji oraz zdolność przyswajania informacji. Dlatego też tak niezwykle ważne jest wzięcie pod uwagę możliwości występowania zaburzeń przetwarzania bodźców zmysłowych podczas ustalania terapii dla dziecka dotkniętego ADHD. Diagnoza ADHD u dzieci zazwyczaj jest możliwa od 6 roku życia, choć niektóre objawy mogą być zauważalne wcześniej, nawet w wieku przedszkolnym. Wymaga ona przeprowadzenia szczegółowej oceny przez specjalistów takich jak. psychiatra dziecięcy, psycholog i neurolog dziecięcy.
Z całą pewnością niektóre symptomy ADHD, czyli nadpobudliwości ruchowej oraz zaburzeń integracji sensorycznej są bardzo podobne. Podobieństwo to jest widoczne, przede wszystkim wzmożonej ruchliwości, a także problemami z utrzymaniem koncentracji, uwagi i kontrolą emocji. Terapia SI pomaga, więc dzieciom lepiej funkcjonować w codziennym życiu, poprawiając ich koncentrację, równowagę oraz organizację działań, funkcjonowanie w grupie. Wpływa również na zdolność dziecka do przetwarzania takich bodźców zmysłowych jak: dotyk, dźwięk czy ruch. Występują one zarówno w przypadku dzieci z ADHD, jak i z zaburzeniami SI. Pod tym kątem obie dolegliwości mogą występować jednocześnie, a poszczególne symptomy mogą się nasilać.
Dzieci zmagające się z ADHD mogą wykazywać również określone symptomy wczesnych etapów zaburzeń SI, w tym m.in. deficyty poznawcze. Takie sytuacje nasilają aktywność i pobudzenie ruchowe dziecka, które z powodu trudności ze zrozumieniem otoczenia, reaguje w sposób agresywny lub przerysowany.
Objawy, które mogą obejmować zaburzenia Integracji Sensorycznej u dzieci z ADHD
- Problemy z planowaniem ruchów i koordynacją. Może się to objawiać w trudnościach z utrzymaniem równowagi jak również trudnościach przy podstawowych czynnościach typu: bieganie, chodzenie, jazda na rowerze, jak również wykonywaniu precyzyjnych ruchów np. sznurowanie butów, pisanie, wycinanie nożyczkami.
- Impulsywność i niezdolność do samokontroli, wynikające z nadmiernego obciążenia sensorycznego. Problem z kontrolowaniem swoich impulsów sprawia, że ruchy stają się szybkie i niedokładne. Wynika to z trudności w odbieraniu i przetwarzaniu informacji zmysłowych, co prowadzi do nieadekwatnej reakcji.
- Nadmierną reakcję na bodźce sensoryczne, nadwrażliwość dotykowa (np. dźwięki, światło, dotyk). Może to prowadzić do niepokoju, drażliwości lub unikania tych bodźców. Dotyczy to również pewnych tekstur ubrań, dzieci mogą nie tolerować określonych materiałów czy też metek, ale również unikać kontaktu z rówieśnikami czy aktywności sportowych.
- Trudności z koncentracją w otoczeniu bogatym w bodźce. Zaburzenia SI mogą wpływać na zdolność do koncentracji na zadaniu, gdyż jest nadmiernie rozproszone poprzez bodźce zewnętrze.
-Trudności w przejściu z jednej aktywności na drugą. Może to się objawiać w postaci opóźnień, płaczu czy frustracji.
- Zbyt mała reakcja na bodźce sensoryczne. Zdarza się, że dziecko wykazuje brak reakcji na bodźce np. nie zwraca uwagi na ból, zimno czy gorąco, co może prowadzić do ryzykownych zachowań.
Zaburzenia te mogą występować na różnych poziomach i wpływać na rozwój dziecka, utrudniając zarówno naukę, jak i codzienne funkcjonowanie. Objawy te mogą się różnić, ważne jest by zauważyć symptomy i skonsultować się z terapeutą zajęciowym lub specjalistą w zakresie integracji sensorycznej, który pomoże opracować plan terapeutyczny.
Rola terapii Integracji Sensorycznej w pracy z dzieckiem, u którego zdiagnozowano ADHD:
Wspieranie pozytywnego zachowania i wzmacnianie umiejętności społecznych: Terapia może pomóc dzieciom z ADHD w poprawie zachowania przez stworzenie optymalnych warunków do przetwarzania bodźców. Reagowanie na bodźce w sposób kontrolowany zmniejsza impulsywność i poprawę interakcji społecznych. Lepsza integracja sensoryczna pomaga dzieciom z ADHD w funkcjonowaniu w grupie rówieśniczej. Uczą się one lepiej reagować na bodźce społeczne i angażować w interakcje z otoczeniem.
Poprawa umiejętności motorycznych i rozwój koordynacji ruchowej: Dzieci z ADHD wykazują duże trudności w koordynacji co się przekłada na ich zachowanie oraz koncentrację. Poprzez szereg różnych ćwiczeń, SI może poprawić u dziecka koordynację, zdolności motoryczne co w ostateczności wpływa na lepsze funkcjonowanie w życiu społecznym.Terapia często obejmuje ćwiczenia rozwijające równowagę i planowanie ruchowe, co pomaga w poprawie motoryki dużej i małej. Jest to kluczowe dla wykonywania codziennych czynności, takich jak pisanie czy ubieranie się.
Redukcja nadmiernego pobudzenia oraz regulacja emocji i zachowań. Dzieci z ADHD mają duży problem z regulacją poziomu pobudzenia, co może prowadzić do impulsywności i trudności w relacjach z rówieśnikami. Terapia pomaga w nauce zrozumienia i dostosowania reakcji na bodźce oraz wspiera samoregulację. Dzięki terapii SI dzieci uczą się lepiej radzić z nadmiernym pobudzeniem sensorycznym, co przekłada się na zmniejszenie impulsywności i lepszą kontrolę emocji.
Poprawa przetwarzania sensorycznego: Lepsze interpretowanie i odbieranie bodźców z otoczenia takich jak: dotyk, dźwięk czy ruch to kolejny pozytywny aspekt działania SI. U Dzieci Z ADHD możemy zaobserwować zbyt słabe lub wręcz nadmierną reakcję na bodźce, co w codziennym funkcjonowaniu prowadzi do zachowań impulsywnych i trudnych. SI pozwala na naukę radzenia sobie z odbieraniem i właściwym przetwarzaniem bodźców, co pomaga w skupieniu uwagi.
Zmniejszenie lęku i stresu: Wiadomo, że dzieci z ADHD mają większe trudności z radzeniem sobie z trudnymi sytuacjami, stresem co wpływa na zdolności skupiania się. NA terapii SI dziecko może nauczyć się technik wyciszających i relaksacyjnych, które pomogą mu lepiej radzić sobie z napięciem i różnego rodzaju lękami.
Poprawa koncentracji i uwagi: Dzieci z ADHD często mają trudności z utrzymaniem uwagi na jednym zadaniu. Terapia integracji sensorycznej stymuluje mózg w sposób kontrolowany, co pomaga dziecku lepiej reagować na bodźce i poprawia koncentrację.
Zaburzenia integracji sensorycznej i ADHD mogą występować równolegle u dzieci, nie jest to jednak zawsze regułą. Ważne by dokładnie obserwować dziecko i zwrócić uwagę na szczegóły. My-jako rodzice, musimy zdawać sobie sprawę z tego, że poszczególne symptomy zaburzeń SI wpływają na występowanie charakterystycznej u dziecka nadpobudliwości. Zdecydowanie kluczem do wprowadzenia odpowiedniej terapii i prawidłowego postępowania z dzieckiem w takich sytuacjach jest rzetelna diagnoza, dostosowana indywidualnie do każdego dziecka.
U dzieci z ADHD korzystających z zajęć SI można zauważyć poprawę jakości życia. Dzięki terapii lepiej funkcjonują w środowisku szkolnym jak i domowym. Stają się bardziej pewne siebie a co za tym idzie bardziej samodzielne. To z kolei wpływa na lepsze osiągnięcia edukacyjne, dzięki poprawie koncentracji i organizacji co przekłada się na lepsze wyniki. Również umiejętności wykonawcze ulegają poprawie- uczą się planowania i organizacji zajęć, co ma kluczowe znaczenie dla ich przyszłego funkcjonowania.
Oczywiście mimo licznych korzyści, przed terapeutami Integracji Sensorycznej pojawiają się również liczne wyzwania. Dzieje się tak dlatego, że diagnoza SI jest trudna do zidentyfikowania, a szczególnie u dzieci z ADHD, ponieważ objawy mogą się nakładać. Każda terapia jest zindywidualizowana, a także odpowiednio zaplanowana. Istotna będzie regularność sesji, a także poziom relacji dziecka z terapeutą. Dlatego też, tak ważna jest rola opiekunów tzn. ich wsparcie i zaangażowanie w samą terapię jak i ćwiczenia w domu. Z całą pewnością jednak wcześnie rozpoczęta interwencja ma kluczowe znaczenie w dalszym funkcjonowaniu dziecka z ADHD. Im mniejsze dziecko, tym mózg jest bardziej elastyczny, co oznacza, że terapia będzie miała więcej korzyści. Tak więc Terapia SI może być kluczowym i wartościowym wsparciem w terapii dzieci z tym zaburzeniem.
Nie pozostaje nam nic innego jak tylko zachęcić Państwa do Diagnozy Integracji Sensorycznej oraz konsultacji z Terapeutami pracującymi w naszej placówce, a potem już tylko uczestniczenia w tej wspaniałej przygodzie jaką jest praca przez zabawę i ćwiczenia i obserwowanie postępów u Państwa dziecka.
Bibliografia
1. Dzieci z Zaburzeniami Integracji Sensorycznej, Polly Godwin Emmos, Liz McKendry Anderson, Wyd. K. E. Liber, Warszawa 2007
2.Dziecko a integracja sensoryczna,J. Jean Ayres, Gdańsk 2015, Wyd. Harmonia Uniwersalis
3.Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka. Od noworodka do 6. r. życia, J. Cieszynska, M. Korendo, wyd. Edukcyjne, Kraków 2020
